Դաս 14.

Նախագիծ 5-ի ամփոփում

1) Համեմատե՛ք հետևյալ ռացիոնալ թվերը.

ա) -3 5/6 > -3 3/4,

բ) +8310 < +849:

2) Կատարե՛ք գործողությունները.

-161 23/40

3) Ուղղանկյունանիստի չափումներն են՝ 5 սմ, 6 սմ, 4 սմ։ Գտե՛ք նրա

մակերույթի մակերեսը։

1. 5 x 6 = 30
2. 5 x 4 = 20
3. 6 x 4 = 24
4. 30 + 20 + 24 = 74
5. 74 x 2 = 148

4) Որոշե՛ք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

312սմ, 413սմ, 514սմ։ 

66231984

Երեքշաբթի (02.28.2023)

1.Սովորիր բանաստեղծությունը բերանացի ։

2.Գրիր պատմություն «Երազանքիս ճանապարհին » վերնագրով։

Երազանքիս ճանապարհին

3.Լրացնել  բաց թողնված տառերը` օ կամ ո:
Օդանաը թռչում է հնօրյա երկրի` Հայաստանի վրայով: Միօրինակ հոնդյունից ձանձրացած` դիտում ենք բացօթյա թանգարան համարվող յուրօրինակ լեռնաշխարհը: Վաղորդյան արեգակի ճառագայթները հոծ ամպերի միջով լուսավորել են դեղնազոծ արտերը, արծաթազոծ սառնորակ գետակները: Փչում է մեղմօրոր քամի, և մեղմորեն օրորվում են ցորենի հոռթի ցանքատարածությունները: Որքան են սիրում հայերն իրնեց բնորրանը ինչպես են տնօրինում երկրի բախտը և ամեն ինչ անում հօգուտ նրա բարգավաճման: Հոգուտ ոտճանում է հարգանքն այս կենսախինդ ժողովրդի նկատմամբ, և հոդս է ցնդում այն մտավախությունը, թե իր հողին արմատներով կառչած և քնքշորեն կապված Հայկա զարմը երբևէ կարող է պարտվել; Եթե անողոք դարերը ծնկի չբերեցին այս համառ ցեղին, էլ ին՞չը  նրանց կարող է ընկճել: Ինքնաթիռն սկսում է վայրէջք: Պարզորոշ գծագրվում են երկվօրյակ քույրեր Մասիսները, տարորոշվում են նորաոճ շենքերը, օրեցոր ընդարձակվող Երևանը: Մեզ դիմավորում է նախօրոք պատվիրված ավտոմեքենան, և մենք ուղեվորվում ենք դեպի քաղաքի կենտրոնում գտնվող գիշերօթիկ դպրոցի շենքը, որը պիտի դառնա մեր հնգօրյա օթևանը:

Դաս 13.

Կրկնենք անցածը

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա) |a| + |b|=-2 եթե a = –1, b = 3, 

բ) |a| ⋅ |b|=-8 եթե a = 8, b = –1,

գ) |b| – |a|=124 եթե a=-112, b=12, 

դ) |b| ։ |a|=-0 եթե a=-212, b = 0։

2) Դասարանում աղջիկների քանակը 24-ով ավելի է, քան տղաների քանակը: Գտնել դասարանի աշակերտների քանակը, եթե հայտնի է, որ դասարանում աղջիկները երեք անգամ ավելի շատ են տղաներից:

48

3) Երկու թվերի գումարը 220 է։ Թվերից մեկը մյուսից 4 անգամ մեծ

է։ Գտե՛ք այդ թվերը։

176

Լրացուցիչ(տանը)

4) Հաշվե՛ք.

ա) 1 0/132

բ) 20 6/60

գ) 28

դ) 2.5 1/2

5) Եռանկյան կողմերից մեկը 26 սմ է, երկրորդը 3 անգամ փոքր է

երրորդից։ Գտե՛ք եռանկյան կողմերը, եթե նրա պարագիծը 62 սմ է։

27

6) Որքա՞ն ժամանակում ժամացույցի մեծ սլաքը կպտտվի 15⁰, 30⁰, 60⁰

անկյունով։

150-ժամ 30 րոպե

300-5 ժամ

600-10 ժամ

7) Նավակը գետի հոսանքի ուղղությամբ լողաց 3 ժամ, իսկ վերադարձավ 4 ժամում։ Նավակի սեփական արագությունը 14 կմ/ժ է։

Գտե՛ք գետի հոսանքի արագությունը։

2կմ/ժ

Урок 26

Упражнение 1.

Образуйте простую форму сравнительной степени прилагательных.

Красивый, приятный, счастливый, спокойный, удобный, ужасный, причудливый, привлекательный, презрительный, старый, искусный, свободный, дорогой, сухой, твёрдый, богатый, крутой, густой, простой, толстый, чистый, громкий, мелкий, горький, сладкий, мягкий, лёгкий, долгий, ранний, старый, тонкий, далёкий, горький, малый, плохой, хороший.

Упражнение 2

Про читайте отрывок из текста В. Белова. Выпишите прилагательные и образуйте простую превосходную степень.

Если не считать подснежную клюкву, то самой первой после зимы появляется в лесу земляника. Трудно даже представить, сколько людей воспитала эта самая ранняя, самая яркая, самая душистая, самая сладкая ягода! Именно воспитала, поскольку главное воспитание происходит в детстве.

• ранний — раннейший
• яркая — ярчайшая
• душистая — душистейшая
• сладкая — сладчайшая
• главный — главнейший

Упражнение 3.

Спишите пословицы, образовав простую сравнительную степень; обозначьте суффиксы и определите, каким членом предложения являются прилагательные в сравнительной степени.

Правда (светлый) солнца-светлее

Старый друг (лучший) двух-лучше

Утро вечера (мудреный)-мудрен/ее  (два суфф)

Здоровье ( дорогой ) золота-дороже

Дождливое лето (плохой) осени-хуже

Երկուշաբթի 02.22.2023

1.Դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բացատրիր բառարանի օգնությամբ։ Գաղթականներ – Հայրենիքից գաղթողներ՝ գաղթած մարդիկ: Ճայթյուն – Պայթելու՝ որոտի ևն սուր և ուժգին ձայն: Աղաղակ – Բարձր՝ խառնաշփոթ ձայներ, աղմուկ, գոռում-գոչում: Աղոտ – Թույլ, նվազ, նսեմ (լույսի մասին): Թինկ – Թիկունք: Հնամաշ – Հնությունից մաշված, հնացած ու մաշված: Մասխարա – Ծիծաղաշարժ, ծաղրաշարժ:

2.Բացատրիր «գաղթական » բառի իմաստը։ Հայրենիքից գաղթող՝ գաղթած մարդ:

3.Պատմվածքից դուրս գրիր հատուկ անունները։ Թիֆլիս, Զանո, Սուրիկ, Մարտո, Հրդկի:

4.Պատմվածքը կարդալիս ինչպիսի՞ փոխաբերական իմաստների հանդիպեցիր։ Ցուրտ դաշտերով, ուրախ գիշեր:

Գործնական հայոց լեզու։

1.Բառաշարքում ընդգծել հինգ գոյական:

Երջանիկ, ավանդ, բլիթ, տխուր, բոբիկ, հողակոշտ, հարազատ, գորգ, դատարկ, աղմուկ:

2.Կարդա առակը և լրացրու բաց թողնված տառերը։

Եզոպոսի  «Եղջերուն ու խաղողը» առակը։

Եղջերուն, որսորդներից փաղչելով, թաքնվեց խաղողի այգում: Որսորդներն անցան կողքով, և եղջերուն վճռեց, որ այլևս չեն նկատի իրեն և կրճոտեց խաղողի տերևները: Բայց որսորդներից մեկը շուռ եկավ, նկատեց նրան, վերջին նետով նշան բռնեց և վիրավորեց եղջերունին: Զգալով մոտալուտ մահը` եղջերուն հառաչելով ինքն իրեն ասաց. «Տեղս է, խաղողի վազն ինձ փրկեց, իսկ ես ոչնչացրի այն»:

Առակս կարելի է վերագրել այն մարդկանց, ովքեր նեղացնում են իրենց օգնականներին, որի համար էլ Աստված պատժում է նրանց:

Պատասխանել հարցերին, Ջերմային երևույթների

1. Ի՞նչ ջերմային երևույթներ գիտեք:
   • Ջերմային երևույթներ են՝ հալումն ու պնդացումը, գոլորշացումն ու խտացումը, եռումը, ջերմային ընդարձակումը:
2. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:
   • Հալում և պնդացում
     Նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ վիճակի կոչվում է հալում:
      Հալման հակառակ երևույթը, երբ նյութը հեղուկ վիճակից անցնում է պինդ վիճակի, կոչվում է պնդացում:
3. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում եռման ջերմաստիճան:
   • Այն նյութերը,որոնց անցումը մի վիճակից մյուս վիճակին տեղի է ունենում ոչ թե որոշակի ջերմաստիճանում, այլ՝ աստիճանաբար, անվանում են ամորֆ նյութեր:
4. Ո՞ր եչրույթներն են կոչվում գոլորշացում և խտացում:
   • Գոլորշացման յուրահատուկ տեսակ է եռումը:

Դաս 12.

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Որոշե՛ք ուղղանկյան մակերեսը, որի չափումներն են՝

ա) 14սմ²

բ) 21սմ²

գ) 8.3/9սմ²

դ) 17.7/8սմ²

2) Քառակուսին, որի մակերեսը 1 մ² է, տրոհված է 36 հավասար քառակուսիների։ Ինչքա՞ն է այդպիսի քառակուսու կողմի երկարությունը։

1/6մ

3) Խորանարդը, որի ծավալը 1 մ³ է, բաժանված է 27 հավասար

խորանարդիկների։ Ինչքա՞ն է դրանցից յուրաքանչյուրի կողի

երկարությունը։

1/729մ3

4) Որոշե՛ք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

313սմ, 414սմ, 515սմ։ Գտե՛ք նաև նրա նիստերի մակերեսները և

որոշե՛ք, թե նրանցից որի մակերեսն է ամենափոքրը։

21420/60սմ

Լրացուցիչ(տանը)

5) Երկու ուղղանկյունների երկարություններն իրար հավասար են։

Մեկի լայնությունը 212մ է, մյուսինը՝ 334մ։ Երկրորդ ուղղանկյան

մակերեսը 6 մ²-ով մեծ է առաջինի մակերեսից։ Գտե՛ք ուղղանկյունների երկարությունները։

6) Ուղղանկյունը, որի մակերեսը 1 մ² է, տրոհված է 30 հավասար

ուղղանկյունների, որոնց լայնությունը 2 սմ է։ Ինչքա՞ն է այդպիսի

ուղղանկյան երկարությունը։

4 4/5սմ

7) Սենյակի ծավալը 4014մ³ է, իսկ բարձրությունը՝ 212մ։ Գտե՛ք նրա հատակի մակերեսը։

18 198/212 մ²

8) Ուղղանկյունանիստի ծավալը 60 սմ³ է, լայնությունը՝ 212սմ,

բարձրությունը՝ 313սմ։ Այդ ուղղանկյունանիստի բարձրությունը

փոքրացրել են 2 սմ-ով։ Ինչքա՞ն է ստացված ուղղանկյունանիստի

ծավալը։

30 սմ 3

Դաս 11.

Կրկնենք անցածը

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Գտե՛ք տառային արտահայտության արժեքը.

ա) (3 · b + 4) ։ 2=11 եթե b = 6, 

բ) 48 ։ (2 · c – 6)=-6 եթե c = –1,

գ) (8 – a) ⋅ (a + 5)=42 եթե a = 2, 

դ) (30 – 3 · d) ⋅ (8 · d – 1)=-612 եթե d = –2։

2) Հատվածի երկարությունն է՝ 6 սմ-ին գումարած նրա երկարության

կեսը։ Գտե՛ք հատվածի երկարությունը։

6+6=12

3) Աշակերտը կարդաց 90 էջ, որ գրքի 25մասն է։ Քանի՞ էջ կա գրքում։

90:2*5=225

Լրացուցիչ(տանը)

4) Գտե՛ք տառային արտահայտության արժեքը.

ա) (7d + 2) – 6 ⋅ (3 – 4a)= -133 եթե d = –3, a = –4,

բ) 9 ⋅ (3b + 1) ։ 18 · (4 – 3c)= 49/2 եթե b = 2, c = –1,

գ) bdc=254 եթե b = –2, d = 5, c = –4,

դ) km+2db=112 եթե k = 0, m = 4, d = –7, b = –8։

5) Արկղից, որում կա 7 սպիտակ և 3 կարմիր գնդիկ, առանց նայելու,

վերցնում են մի գնդիկ։ Գտե՛ք սպիտակ գնդիկ հանելու հավանականությունը։

70%

6) AB հատվածը C կետով բաժանված է երկու մասի, որոնց

միջնակետերի հեռավորությունը 812սմ է։ Ինչքա՞ն է AB հատվածի

երկարությունը։

17

7) Նախատեսված է, որ գործարանը 1 ամսում պիտի թողարկի 1000

լվացքի մեքենա։ Սակայն գործարանը պլանը կատարել է 115 %–ով։

Քանի՞ լվացքի մեքենա է թողարկել գործարանը։

1150

8)* Գտնե՛լ այն բոլոր ծառերի քանակը, որոնք իրարից 5 միավոր

հեռավորությամբ տնկված են ուղղանկյունաձև հողամասում, որի

կողմերն են՝ 120 միավոր և 70 միավոր։

375 ծառ

Դաս 10.

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Ուղղանկյունանիստի չափումներն են՝ 5 սմ, 6 սմ, 4 սմ։ Գտե՛ք նրա

մակերույթի մակերեսը։

1) 5 x 6 = 30

2) 6 x 4 = 24

3) 5 x 4 = 20

4) 30 + 24 + 20 = 74

5) 74 x 2 = 148

2) Գրե՛ք խորանարդի մակերևույթի մակերեսի բանաձևը։

S=6*a*a

3) Կարո՞ղ են արդյոք ուղղանկյունանիստի նիստերի մակերեսների

արժեքները լինել այսպիսին. 3 սմ², 4 սմ², 5 սմ², 6 սմ², 3 սմ², 2 սմ²:

 Ոչ

4) Ունենք 2 սմ կող ունեցող մի խորանարդ։ Քանի՞ քառակուսի

սանտիմետրով կավելանա նրա մակերևույթի մակերեսը, եթե

նրա կողը մեծացնենք 1 սմ-ով։

30 սմ²

Լրացուցիչ(տանը)

5) Ուղղանկյունանիստի լայնությունը 2 սմ է, երկարությունը՝ 2 սմ-ով

ավելի, իսկ բարձրությունը՝ երկարությունից 1 սմ-ով պակաս։

Գտե՛ք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսը։

1) 4 x 3 = 12

2) 4 x 2 = 8

3) 3 x 2 = 6

4) 12 + 8 + 6 = 26

5) 26 x 2 = 52

6) Սենյակի պատերը և առաստաղը ներկելու համար անհրաժեշտ

ներկի քանակությունը հաշվելու համար սենյակը պատկերացնում

են որպես ուղղանկյունանիստ: Հաշվե՛ք, թե ինչքան ներկ կպահանջվի

սենյակը վերանորոգելու համար, եթե նրա լայնությունը 4 մ

է, երկարությունը` 6 մ, բարձրությունը` 3 մ, իսկ ամեն 1 մ²-ն ներկելու

համար պահանջվում է 110կգ ներկ:

8. 8/10-րդ կգ ներկ

7) Ունենք երկու ուղղանկյունանիստ, որոնցից մեկի չափումներն են՝

3 սմ, 1 սմ, 6 սմ, մյուսինը՝ 2 սմ, 5 սմ, 4 սմ։ Ո՞ր ուղղանկյունանիստի

մակերևույթի մակերեսն է ավելի մեծ։

1. 1) 3 x 1 = 3
   2) 3 x 6 = 18
   3) 1 x 6 = 6
   4) 18 + 6 + 3 = 24
   5) 24 x 2 = 48
2. 1) 2 x 5 = 10
   2) 2 x 4 = 8
   3) 5 x 4 = 20
   4) 20 + 10 + 8 = 38
   5) 38 x 2 = 76

Երկրորդ ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն է ավելի մեծ։

8) Խորանարդիկի կողի երկարությունը հավասար է 1 սմ-ի։ Գտե՛ք

պատկերի մակերևույթի մակերեսը

13 սմ

9) Երկրաչափական պատկերները կազմված են 2 սմ, 3 սմ, 6 սմ չափումներ ունեցող ուղղանկյունանիստներից։ Գտե՛ք  այդ պատկերների մակերևույթների մակերեսները։

36 սմ

Урок 25

Классная работа

ЗАДАНИЕ 5. Определите род существительных, допишите окончания прилагательных.

1. горячий чай (м. род).
2. картофельное пюре (ср. род).
3. концертный рояль (м. род).
4. голубая эмаль (ж. род).
5. свободное такси (ср. род).
6. городское метро (ср. род).
7. трудное время (ср. род).
8. крепкий кофе (м. род).

ЗАДАНИЕ 6. Образуйте имена прилагательные.

1) душ ́утром – утренний душ

1. билет на автобус – автобусный билет.
2. зверь из леса – лесной зверь.
3. рыба из моря – морская рыба.
4. книга для детей – детская книга.
5. шкура тигра – тигровая шкура.
6. варенье из абрикосов – абрикосовое варенье.
7. шапка из меха – меховая шапка.
8. палка из дерева – деревянная палка
9. бульон из курицы – куриный бульон

Домашнее задание

ЗАДАНИЕ 7. Образуйте имена прилагательные с приставкой пре- или при- .

1. ресторан недалеко от дороги – придорожный ресторан.
2. очень странная история – престранная история.
3. дома недалеко от города – пригородные дома.
4. очень скучный фильм – прескучный фильм.
5. площадь рядом с вокзалом – привокзальная площадь
6. не полностью открытый ящик – приоткрытый ящик.

ЗАДАНИЕ 8. Образуйте имена прилагательные с приставкой без – бес.

1) челов́ек без с́овести – бессовестный человек
2) работа без перерыва – бесперерывная работа
3) певица без ѓолоса – безголосная певица
4) жизнь без радости – безрадостный жизнь
5) ќошки без дома – бездомные кошки
6) въезд (в страну) без визы – безвызовый въезд